Bilim, insan evrimine ışık tutabilecek mi? Primat beyinleri incelendi
Yeni bir çalışma, insanlar ve maymunlar gibi insan olmayan primatlar arasındaki beyin anatomisi ve bilişsel çeşitli farklılıkları inceleme altına aldılar.
Bilim dünyasının üstünde birden fazla araştırmalara imza attığı evrim teorileri ve insanların geçmişinde payı olduğu düşünülen primat aileleri mercek altına alındı. Primat beyinleri aralarındaki birden fazla belirgin fiziksel farklılıklara rağmen, bunun yanı sıra dikkate değer ölçüde bazı benzerlikler de ortaya koyuyor. Bilim insanları tarafından ele alınan bu yeni araştırma sayesinde, en küçük değişiklikler, gelişimsel ve psikiyatrik bozukluklarda yardımcı olabilecek bilgiler sağlayabileceği belirtildi.
İnsan beynini farklı kılan moleküler farklılıkları kavramak, bilim insanlarının beyin gelişimindeki aksaklıkları araştırmasına yardımcı olabilir. Yeni bir çalışma, insanlar ve şempanzeler, makaklar ve marmosetler gibi insan olmayan primatlar arasındaki beynin en ön bölgesi olan ve bilişsel işlevlerde merkezi bir rol oynayan prefrontal korteksteki hücrelerin farklılıklarını ve benzerliklerini ele aldı. Yakın zamanda Science dergisinde yayınlanan çalışma, Wisconsin Üniversitesi-Madison sinirbilim profesörü olan Andre Sousa liderliğinde bir araştırma ekibi tarafından yürütüldü.
Bu türler arasındaki hücresel farklılıklar, insanlarda görülen otizm ve çeşitli zihinsel engeller gibi bozukluklarda çeşitli bilgilere sahip olmamızı sağlayabilir.
UW-Madison'ın Waisman Merkezi'nde beynin gelişimsel biyolojisini inceleyen Profesör Sousa, Yale Üniversitesi laboratuvarıyla ortaklaşa prefrontal korteksteki hücreleri inceleyerek ve kategorilere ayırarak çalışmalarına başlamaya karar verdi.
"Özellikle ilginç olduğu için dorsolateral prefrontal korteksin profilini çıkarıyoruz. Bu kortikal alan sadece primatlarda bulunur. Diğer canlı türlerinde yok”
Sousa. “Çalışan bellek gibi yüksek biliş açısından birkaç gerekli işlevle ilişkilendirilmiştir. iBunun yanı sıra çeşitli nöropsikiyatrik bozukluklarla da ilişkilendiriliyor. Biz de beyin bu bölgesinde, insanları benzersiz kılanın ne olduğunu anlayabilmek için bu çalışmayı yapmaya karar verdik.” dedi.
Sousa ve laboratuvarı, insanlardan, şempanzelerden, makaklardan ve marmosetlerden alınan doku örneklerinden 600.000'den fazla prefrontal korteks hücresinden genetik bilgi topladı. Hücreleri türlere ayırmak ve türler arasındaki benzer hücrelerdeki farklılıkları belirlemek için bu verileri analiz ettiler. Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, hücrelerin büyük çoğunluğu oldukça benzerdi.
Sousa, "Hücrelerin çoğu aslında çok benzer çünkü bu türler evrimsel olarak nispeten yakınlar" diyor.
Sousa ve araştırma ekibi, prefrontal kortekste türlerin dördünde de bulunmayan beş hücre tipi buldular. Ayrıca, belirli hücre tiplerinin bolluğunda ve türler arasındaki benzer hücre popülasyonları arasındaki çeşitlilikte farklılıklar rastlandığını buldular. Bir şempanzeyi bir insanla karşılaştırırken, fiziksel görünümlerinden beyinlerinin yeteneklerine kadar öne çıkan farklılıklar çok fazla görünüyor. Ancak hücresel ve genetik düzeyde, en azından prefrontal kortekste, benzerlikler de çok.
"Laboratuvarımız gerçekten insan beyni hakkında neyin benzersiz olduğunu bilmek istiyor. Açıkça görülüyor ki bu çalışmadan ve önceki çalışmamızdan, çoğu ile aslında aynı, en azından primatlar arasında,”
Araştırmacıların bulduğu küçük farklılıklar, benzersiz faktörlerin bazılarını belirlemenin başlangıcı olabilir ve bu bilgiler, moleküler düzeyde gelişim ve gelişim bozuklukları hakkında daha fazla bilgi ve tedavinin önünü açabilir.