Dünya tarihi boyunca yaşamış olan tüm organizmaların %99'undan fazlasının neslinin tükenmiş olduğu biliyor muydunuz?
Birçok canlı türün aynı anda neslinin tükendiği beş büyük kitlesel yok olma olayı yaşandı. Bu beş büyük olayın her biri, dünyadaki tüm türlerin en az %40'ının kaybına neden olmuştu. Kretase-Paleojen neslinin tükenmesi ile Dünya'daki tüm türlerin yaklaşık %75'ini yok olmuştu. Deniz kaplumbağaları ve timsahlar dışında 25 kilodan büyük hiç bir dört ayaklı hayvan hayatta kalmayı başaramadı. Yıllarca süren hararetli tartışmalardan sonra, bilim insanları bu yok oluşa neyin sebep olduğuna dair iki önde gelen teori üzerinde karar kıldılar. İlk olasılık, Meksika'daki günümüzün Yucatán Yarımadası'nda 180 km genişliğindeki Chicxulub çarpma kraterini yaratan bir asteroidin etkisi olduğunu düşünüyorlar. İkincisi ise Hindistan'da Deccan Tuzakları olarak bilinen bir volkanik bölgede bir dizi patlama sonucu olduğunu belirtiyorlar.
Geçen hafta, dört bağımsız laboratuvardan gelen verileri içeren uluslararası bir bilim insanı ekibi, tartışmayı sona erdirdiğini iddia eden bir çalışma yayınladı. Buna sebebiyet veren şeyin 12 km genişliğindeki asteroid olduğunu belirttiler. Bu çalışmada su altında olan kraterde toplanan kaya örneklerine bakıldı ve göktaşlarında yüksek konsantrasyonlarda bulunabilen ancak Dünya'nın kabuğunda nadir görülen iridyum elementini içeren "uzay tozu" ile karışmış bir karasal çamur tabakası buldular. Bu katman, çarpma kraterinde çevredeki alana göre dört kat daha kalın bulunmaktaydı.
Asteroidin gezegene saniyede yaklaşık 20 km hızla, havadaki ses hızından 50 kat daha hızlı çarptığı düşünülüyor. Sadece yakın çevreyi yok etmekle kalmadı ve aynı zamanda Dünya'yı dolaşan yüksek seviyelerde iridyum içeren bir buharlaşmış kaya ve mikroskobik toz bulutu da gönderdi. Küresel bulut örtüsü güneş ışığını engelledi, Dünya'nın yüzeyini on yıllarca 10 ° C'ye kadar soğuttu ve küresel bir "çarpma kışı" tetikledi. Soğuk ve karanlık rejimi, büyük ölçekli fotosentez kapanması, dünya çapında bozulan gıda ağları ve ekosistemlerin çöküşü bu olayı takip etti.
Dinozorların Armageddon'u
Bu yok oluşun ani doğası fosil kayıtlarındaki değişikliklerle desteklense de, mikroskobik canlıların kayıtları bunun yerine uzun vadeli bir değişime işaret ediyor. Bu, on binlerce yıl boyunca meydana gelen bir dizi patlama ile volkanik bir yok oluşun lehine olan büyük bir argümandır. Büyük ve uzun süreli volkanik patlamalar, Permiyen döneminin sonunda yok oluşa işaret eden Sibirya Tuzakları patlamaları gibi diğer volkanizma olaylarıyla bağlantılı. Ancak dinozor neslinin tükenmesi durumunda, tek başına volkanik aktivitelerden kaynaklanmış olamaz. Deccan Tuzakları, asteroit patlamasından hemen önce, nesli tükenmeden 150 ila 300 bin yıl önce, 2 ila 4 ° C arasında uzun vadeli küresel ısınmaya neden olan on milyon kilometreküpten fazla jeo materyal ve gaz saldı. Deccan Tuzakları patlaması, asteroit çarpmasından çok önce başlayarak birkaç milyon yıl sürdü. Aslında, yaklaşık 66 milyon yıl önce Deccan Tuzakları volkanizmasının ana aşaması Chicxulub etkisiyle tetiklenmiş olabilir. Okyanuslara besinlerin artması, planktonik çiçeklenmelere ve okyanuslarda düşük oksijen seviyesine neden oldu. Bu yeni çalışma sayesinde dinozorların yok oluşunun arkasındaki gizemin eksik kanıt parçaları bulunmuş oldu.
Editör: Megabayt Haber
