Normal bir göğüs röntgeni, COVID-19'dan kaynaklanan kalıcı solunum semptomlarıyla uğraşan hastalar için sadece az bir miktarını ortaya çıkarabilir. İki boyutlu taramalar, koronavirüsten kaynaklanan risk altındaki akciğer fonksiyonunu tam olarak ayırt edemez. Bu tanı için bilgisayarlı tomografi (BT) taraması adı verilen daha pahalı ve üç boyutlu (3D) olan ayrı bir teknik gereklidir.
Bununla birlikte, dünya genelindeki bir çok klinikte BT tarama ekipmanı çok fazla bulunmamaktadır. Ve bu da COVID-19 hastalarının akciğer fonksiyonları hakkında çok az bilgi sahibi olmalarına neden olur.
COVID-19'un etkileri daha kolay saptanıcak
Ancak bu durum yakında tamamen değişebilir. Yeni bir çalışmada, Iowa Üniversitesi'ndeki bilim insanları tarafından karşılaştırmalı öğrenme modeli adı verilen yeni bir saptama projesi geliştirildi. Bu yeni model, 3D BT görüntülerinden oluşturulan kompozit 2D görüntüleri kullanarak COVID-19 hastalarında riskli akciğer fonksiyonunun nasıl tespit edileceğini gösterir. Transfer öğrenme adı verilen başka bir teknik ise daha sonra bir BT taramasından akciğer diyagnostik bilgilerini bir göğüs röntgenine aktarır. Böylece göğüs röntgeni ekipmanının, sanki bu hastalar bir BT taraması kullanmış gibi anormallikleri tespit etmesine olanak tanır.
Frontiers in Physiology dergisinde yakın zamanda yayınlanan çalışmada araştırmacılar, karşılaştırmalı öğrenme modellerinin, COVID-19 hastalarında akciğer fonksiyonunun erken bir aşaması olan küçük hava yolları hastalığını tespit etmek için nasıl uygulanabileceğini gösterdiler. COVID-19 hastalarının modelleri, küçük hava yolları hastalığı olanları daha ileri solunum sorunları olanlardan ayırarak, tehlikeye giren akciğer fonksiyonunun ciddiyetini ayırt edebiliyordu.
COVID, solunum hastalıklarından ayırt edilebilecek
Araştırmacılar modellemelerini, COVID ile enfekte olan ve solunum sorunları nedeniyle teşhis için hastanelere giden 100 kişinin BT taramalarına dayandırdı.
Küçük hava yolları hastalıkları, oksijenli havanın vücutta taşınmak üzere kanla karıştığı akciğerdeki bağlantı noktasındaki 10.000'den fazla tüpten oluşan bir ağı etkiler. Küçük hava yolları hastalığı olan kişilerde bu damarların çoğu daralır, bu nedenle akciğerlerdeki oksijen-kan alışverişini sınırlar ve genel olarak nefes almayı engeller.
Araştırmacı ekip, BT akciğer taramalarında hasta nefes aldığında ve hasta nefes verdiğinde olmak üzere iki aralıkta veri noktaları topladı. Araştırmacılar, karşılaştırmalı öğrenme modelini oluştururken sonuçlarını virüs bulaşmamış bir kontrol grubuyla karşılaştırdı.