Birçok kez yunus balıklarının ve balinaların toplu şekilde kıyıya vurduğu olaylara tanık olduk. Bu olayların yaşanma geçmişi insanlığın yazılı tarihinden bile önceye dayanıyor. Ancak bu olayların neden yaşandığı konusunda hala kesin bir bilgimiz yok.
Daha önce yapılan araştırmalar, bazı balina türleri ve denizcilikte kullanılan sonar teknolojileri arasında bağlantılara rastlamıştı ancak bu olayın neden gerçekleştiğine dair kesin bir çıkarımda bulunamadık. Bilim insanlarının yaptığı yeni bir araştırmaya göre yunuslar ve balinaların kıyıya vurma olaylarının nedeni Alzheimer olabilir.
Kıyıya vuran yunusların beyninde Alzheimer belirtilerine rastlandı
Yunus balıklarının da dahil olduğu dişli balinalar grubu, insanlar ile oldukça benzer bazı özelliklere sahip canlılar. Önrek vermek gerekirse, bu canlıların da yaşam süresi, beklenen ömürlerinin sıklıkla üzerine çıkıyor. Bu da menopoz gibi olguların bu canlılarda da ortaya çıkabilmesiyle sonuçlanıyor. Bilim insanlarını tam da bu durum yeni araştırma için harekete geçirdi.
Bilim insanları, yunusların Alzheimer ile karşılaşıp karşılaşmadıklarını araştırdı. . Zira insanların yaşlılıklarında en sık karşılaştıkları sorunların başında, Alzheimer kaynaklı olarak hafızanın bozulması, öğrenme güçlüğü, iletişim bozuklukarı geliyor. Bu yunuslarda da geçerli olabilir.
22 yunus incelendi
Leiden Üniversitesi’nden biyolog Marissa Vacher'in önderliğindeki bilim insanları, kıyıya vurmuş 22 yunusun beyinlerini inceledi ve Alzheimer’ın biyokimyasal izlerinin olup olmadığını kontrol etti. Bu sayede yunusların yaşam döngüsünde demansın mümkün olup olmadığı anlaşılacaktı.
İncelemelerde, farklı yunus türlerinden üç örneğin beyinlerinde amiloid beta plakalarının yüksek olduğu, tau proteininden oluşan yığınların bulunduğu ve hiperfosforizasyon görüldüğü belirlendi. Hiperfosforizasyon, fosfatın bulabildiği tüm sinirlere bağlanmasıyla ortaya çıkıyor. İnsanlarda bu yapıların beyinde aynı anda görülmesi sadece Alzheimer’da oluyor. Üstelik, lezyonların görüldüğü bölgeler de Alzheimer’lı insanlarda lezyonların görüldüğü bölgelerle benzeşiyor.
Arştırmacılar, beyni artık eskisi gibi çalışmayan liderlerin sürüleri kıylara götürdüğünü düşünüyor. Bilim insanları, çalışmalarında Alzheimer gibi rahatsızlıkların ilk belirtileri arasında zayıf yer yön duygusu, kafa karışıklığı ve zaman-mekan algısının bozulması yer alıyor.
Araştırmanın detaylarını European Journal of Neuroscience de okuyabilirsiniz.