Oxford Üniversitesi'nden iki bilim insanı, American Physical Society'nin Akışkanlar Dinamiği Bölümü konferansında “Dynamics of compressible displacement in a capillary tube" isimli bir çalışmalarını sundu. Matematiksel modelleme ve bir dizi deney kullanarak, şişeyi yavaş ve yumuşak bir şekilde sıkmanın, ketçap, mayonez gibi sosların sıçraması olasılığını önemli ölçüde azaltacağını gösterdiler.
Plastik bir sos şişesini sıktığınızda, şişenin tepesindeki hava bir yay gibi sıkışarak önündeki sıvıyı dışarı iter. Bu meydana gelirken, aşağı doğru olan kuvvete ketçapın şişenin duvarlarına doğru sürüklenmesiyle sonuçlanır. Düzgün bir şekilde sıçratmadan ketçabı sıkabilmek için, ortaya çıkan bu iki kuvvetin hassas bir şekilde dengelenmesi gerekiyor. Bununla birlikte, sos azaldığında, bu ince denge, sostan gelen sürüklemenin azalmasıyla bozulur. Daha az sürtünmeyle, şişedeki hava, bastırılmış bir yay gibi tüm potansiyelini serbest bırakarak sosun son parçasının ani bir patlamayla dışarı atılmasına neden olur.
Oxford Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Bölümü'nden çalışma yazarı Profesör Chris MacMinn, "Sıvıyı hareket ettirecek itici gücü oluşturmak için havayı sıkıştırmanız gerekiyor. Sıvı dışarı akarken, itilecek daha az sıvı olduğu için viskoziteye karşı direnç azalır. sıvının dışarı akışı havanın tüpe doğru genişlemesi için daha fazla yer açar, bu da zamanla itici gücü azaltır" dedi
Oxford'dan diğer bir mühendis olan Callum Cuttle, "Biraz fazla sert sıkmak bile sabit akış yerine, sıçramaya neden olacaktır." dedi. Bu yüzden şişenin içerisindeki sos azaldıkça daha hafif ve yavaş bir şekilde sıkmamız gerekiyor.
Hafifçe sıkmalısınız
Araştırmacılar, hafifçe sıkmanın yanı sıra, üreticilerin sıçrama ihtimalini azaltmak için daha geniş nozüllere (çıkış ucu) sahip şişe kapakları yapmaları gerektiğini söylüyor. Çalışmaları, günümüzde sos şişesi kapaklarında yaygın olan lastik valflerin (Akışkanları kontrol etmeye yarayan vana ve subap gibi şeyler) de sorunun önemli bir kaynağı olduğunu gösterdi.
Şişelerin uçlarında yer alan lastik gibi kısımlar, daha fazla basınç oluşturmanıza neden oluyor ve sıçrama olayını daha da kötüleştiriyor. Eğer sos şişelerinizin ucunda lastik valflerden varsa bunları çıkarmanız daha iyi olacaktır. Ayrıca basit bir çözüm olarak bir şişenin ucuna yaklaştığınızda (sıçrama olasılığı yüksek olduğunda), kapağı çıkarın ve kalan sıvıyı daha geniş olan kısımdan sıkın.
Henüz emsal değerlendirmesi yapılmayan makale, kısa bir süre önce ön baskı sunucusu arXiv'de yayınlandı .